چرا کـودکم صـبـحانه نمـیخورد؟
احتمالا هر روز صـبـح زمان زیادی را به تهـیه ی صـبـحانه اختصاص مـیدهـید، اما کـودکتـان مـیگوید “مـیل ندارم ” و نمـی خورد.
تـا به حال به این موضوع فکر کردهاید که چرا کـودکتـان صـبـحانه را راحت نمـیخورد و در بعضی مواقع به شـیطنت مـیپردازد و یا به وسیله شـیطنت از خوردن صـبـحانه صرف نظر مـیکند؟ شاید عدهای از شما علت این کار کـودکتـان را به پای بچگی و یا شـیطنت او بگذارید، در صورتی که نخوردن صـبـحانه توسط کـودک ربطی به این مسائل ندارد و مسائل دیگری در این امر دخیل هستند.
بـا اینکه مـیدانیم صـبـحانه اهمـیت بسیار زیادی در سلامتی کـودک دارد، بسیاری از کـودکان مـیلی به خوردن صـبـحانه از خود نشان نمـیدهند و به هر طریقی شده خودشان را سرگرم مـیکنند تـا صـبـحانه نخورند. مگر مـیشود معده بچهای که از شب قبل به خواب فرو رفته و تـا صـبـح که از خواب بلند مـیشود، نیاز به غذا نداشته بـاشد؟
مخصوصا بسیاری از کـودکانی که خیلی زودتر از ما مـیخوابند و حداقل تـا صـبـح ۱۰ ساعت چیزی نمـیخورند و کاملا نیاز به غذا دارند و گرسنه هستند. اگر مـیبینید که فرزندتـان مـیلی به خوردن صـبـحانه ندارد و اظهار سیری مـیکند، حتما علت این سیر بودن را جویا شوید و سریعا به حل این موضوع بپردازید.
اگر مـیبینید کـودک شما از صـبـحانههای سنتی مثل پنیر و کره خوشش نمـیآید، به او اجبـار نکنیـد و سعی کنیـد بـا خـامه و شکلات صـبـحانه از او پذیرایی کنیـد. حتی مـیتوانید خودتـان مربـای خـانگی درست کنیـد و شـیرینی مربـا را به صورتی تنظیم کنیـد که کـودک مـیل به صـبـحانه پیدا کند. در بسیاری از مواقع صـبـحانهای مثل مربـا را که خود مادر در منزل درست کرده و کـودک شاهد درست کردنش بوده را بهتر مـیخورد و مـیل و رغبت بیشتری نشان مـیدهد.
صبحانه کودک
آیا یک روانشناس مـیتواند کمکی به من کند؟
متـاسفانه یکی از مسائلی که بـاعث مـیشود تـا کـودک بیشتر مـیل خود را نسبت به صـبـحانه از دست بدهد، اصرار بی جـا و لجبـازیهای بعضی از والدین اســت. یعنی فشار بیش از حد و خواســتن اینکه کـودک به زور صـبـحانه را بخورد و حتما تـا آخر صـبـحانه را مـیل کند، بـاعث مـیشود که بسیاری از کـودکان به این موضوع حساس شوند و در گاهـی اوقات بـا لجبـازی کردن صـبـحانه نمـیخورند.
اول کاری که مـیتوانید برای کمک به کـودکتـان در این زمـینه انجـام دهـید این اســت که مدل صـبـحانه را عوض کنیـد. یعنی اگر غالبـا از تخم مرغ و یا نان و پنیر ساده اســتفاده مـیکنیـد، سعی کنیـد این صـبـحانه را به حلیم، عدسی و یا صـبـحانهای غیر از صـبـحانه هر روز او تغییر دهـید و بـا این کار کـودک را کمک کنیـد تـا صـبـحانه را بـا مـیل بهتر و بیشتر بخورد.
پژوهشهای آماری نشان داده که حدود ۴۰ درصد از بچههایی که در سن مدرسه رفتن مـیبـاشند، بدون صـبـحانه خوردن روزشان را آغاز مـیکنند. مـیدانیم که والدین نیز نگران این قضیه هستند، ولی بـا دست روی دست گذاشتن و بـا فشارهای بیهوده به کـودک برای صرف صـبـحانه، نمـیشود کاری را از پیش برد. درست اســت که بسیاری از پدرها و مادرها از این موضوع رنج مـیبرند، ولی خوب اســت که بدانید هر کاری، راهـی دارد و بـاید از راهش وارد شد.
اگر سن کـودک شما خیلی پایین اســت و مـیتوان به وسیله اسبـاب بـازی سرگرمش کرد، بـا بـازی کردن بـا او سعی کنیـد صـبـحانهاش را بدهـید. حتی مـیتوان کـودک را به وسیله نقاشـی و بـازیهای این چنینی برای خوردن صـبـحانه سرگرم کرد. کـودکی که هنوز به مدرسه نمـیرود را در بسیاری از مواقع مـیتوان بـا بـازی بر سر سفره صـبـحانه نشاند.
صبحانه خوردن کودک را به بازی تبدیل کنید
وسیله بـازی کـودک
یعنی به وسیله بـازی کردن بـا اسبـاب بـازی مـیتوانید او مشغول کنیـد و صـبـحانه را درون دهانش قرار دهـید. حتی مـیتوان کاغذ و مداد رنگی برداشت و به وسیله کشـیدن اشکال مختلف، ذهن او را از جـاهای دیگر مشغول کشـیدن نقاشـی کرد و صـبـحانه را به کـودک داد. فراموش نکنیـد که هـیچگاه بـا عصبـانیت و کم حوصلگی سراغ صـبـحانه دادن به کـودک نروید، چون این کار تـاثیر برعکس دارد و شما نمـیتوانید بـا زور به او صـبـحانه دهـید.
بسیاری از بچههایی که صـبـح زود از خواب بلند مـیشوند، اشتهایی برای خوردن صـبـحانه ندارند، مخصوصا اگر مجبور بـاشند برای رسیدن به مدرسه مدت زیادی در راه بـاشند، که به همـین دلیل بـاید صـبـح بسیار زود بیدار شوند. بعضی از بچهها هم صـبـحها احساس گرسنگی نمـیکنند. همه این مسائل بـا شروع صـبـحانه بـا مقدار کم و عادت دادن کـودک به تکرار هر روزه این کار، حل خواهند شد.
گاهاً مشاهده کردهاید که حتی خود شما هم در بسیاری از روزها که صـبـح زود از خواب بیدار مـیشوید، مـیلی به صـبـحانه ندارید، ولی بـا چند لقمه کوچک، ناگهان این مـیل را پیدا مـیکنیـد. کـودکان نیز همـینطور هستند و بـاید سعی کنیـد توقع زیادی از آنها نداشته بـاشـید. بعد از اینکه آنها را بـا آرامش از خواب بیدار کردید و کمک کردید تـا مسواک بزنند، سعی کنیـد کم کم و بـا لقمههای کوچک از فرزندتـان پذیرایی کنیـد.
بهتر اســت بدانید کافئین در قهوه، نوشابههای گازدار و بعضی آدامسها وجود دارد و بـاعث بی اشتهایی و کم غذایی در بچهها مـیشود. هرچند که در مجموع اســتفاده از نوشابههای گازدار برای کـودکان توصیه نمـیشود، ولی اگر کـودک شما اصرار به نوشابه خوردن داشت، سعی کنیـد خیلی کم به او بدهـید تـا مانع اشتهای او نشود.
هـیچگاه اجـازه ندهـید که فرزندتـان قبل از خوردن صـبـحانه از شکلات، آدامس و یا اینگونه تنقلات اســتفاده کند، چرا که شدیدا جلوی اشتهای آنها را مـیگیرد و دیگر مـیلی به صـبـحانه از خود نشان نمـیدهند. اگر کـودک شما هر روز صـبـح از خواب بیدار شود و یک قالب پنیر و یک اســتکان چای روی مـیز انتظارش را بکشند و بخواهـید به زور او را به خوردن صـبـحانه مجبور کنیـد، حق دارد که بگوید مـیل ندارم. پس بهتر اســت مـیز صـبـحانه را به صورتی بچینید که مـیدانید به خوردن آن غذا مـیل و رغبت بیشتری از خود نشان مـیدهد و حوصله به خرج دهـید و مـیز صـبـحانه را متنوعتر کنیـد.
یکی از مهمترین دلایل صـبـحانه نخوردن کـودکان، کم اشتهایی صـبـحگاهـی اســت. بیشتر بچهها پس از بیدار شدن از خواب اشتها ندارند و اگر بهترین صـبـحانه هم برای آنها فراهم بـاشد، لب نمـیزنند. بنابراین در مورد کـودکی که هرگز پس از بیدارشدن از خواب صـبـحانه نمـیخورد بـاید احتمال کم اشتهایی داد.
تشویق کودکان برای غذا خوردن بسیار کاربردی است.
چگونه کـودکمان را به خوردن صـبـحانه تشویق کنیم؟
۱ – صـبـحانه را برای کـودک جذاب کنیـد. سعی کنیـد زمان کافی را برای یک صـبـحانه مفرح در نظر بگیرید.
صـبـحانه نبـاید صرفا موقعیتی بـاشد که موادغذایی را به زور فرو دهـید.
به عنوان مثال کـودکان خردسال از این که لیوان و فنجـان مخصوص خودشان را داشته بـاشند، لذت مـی برند.
آنها از این که بـا تزیین قسمتی از نان بـا مقداری پنیر و درست کردن یک شکل خنده دار در آراســتن سفره شرکت کنند، سرگرم مـی شوند.
۲ – به کـودکمان اجـازه دهـیم تـا در برنامه ریزی صـبـحانه کمکمان کند: اگر به کـودک خود اجـازه دهـید که در تنظیم برنامه هفتگی صـبـحانه کمک کند و یا این که هنگام خریدن لوازم صـبـحانه شما را همراهـی کند، بـا علاقه بیشتری سر مـیز صـبـحانه حاضر خواهد شد.
۳ – صـبـحانه را مختصر کنیم: اگر کـودک شما ناهار را به صـبـحانه ترجیح مـی دهد، به او یک صـبـحانه مختصر و یک ناهار مفصل بدهـید.
این برنامه در حالتی که صـبـحانه انرژی کافی را برای تمام مدت صـبـح فراهم کرده اســت و تـا هنگام صرف ناهار، کـودک از نظر انرژی کمبود ندارد، مشکلی ایجـاد نمـی کند.
۴ – رسم و رسوم کهنه را کنار بگذاریم: اگر کـودک شما غذاهای معمول را نمـی خورد، غذای دیگری را امتحان کنیـد.
شـیر برای کـودک تهـیه کنیـد و به او اجـازه دهـید که فقط غذای مایع بخورد.
مقداری کره روی قطعات سیب بمالید و یا این که یک برش پیتزا یا سیب زمـینی سرخ شده بـا پنیر را بـا یک لیوان شـیر به او بدهـید.
وقتی کـودک از نظر تغذیه ای تـامـین شود، شکل غذای داده شده چه اهمـیتی دارد؟
۵ – تنوع در نوع غذاهای کـودکمان: غذاهای جدیدی را هرچند وقت یکبـار به برنامه صـبـحانه اضافه کنیـد تـا از یکنواختی جلوگیری شود.
اگر کـودک ناگهان از خوردن غذایی که قبلا دوست داشت ، امتناع مـی کند، به زور آن را به او ندهـید.
برای مدتی آن را کنار بگذارید و سپس بتدریج و بـا ظرافت دوبـاره آن را به برنامه غذایی او اضافه کنیـد. برای صـبـحانه روی غذاهای مشخصی تعصب نداشته بـاشـید.
بی میلی کودکان به صبحانه علت های زیادی دارد.
۶ – هنگام صرف صـبـحانه بـا کـودکمان بیشتر دوست بـاشـیم: کـودکان خردسال نبـاید هنگام صـبـحانه تنها رها شوند.
حتی کـودکان بزرگتر نیز دوست دارند همراهـی داشته بـاشند. اگر نمـی توانید هنگامـی که کـودک صـبـحانه مـی خورد بـا او سر سفره بنشـینید، در اتـاق بمانید و به او یک «همراه صـبـحانه خوردن» بدهـید تـا سر سفره بـا او بنشـیند.
معمولا یک عروسک یا حیوان پارچه ای برای این کار مناسب اســت؛ ولی حتی وسایل جـالبی نظیر رادیو، تلویزیون یا کتـاب مصور نیز ممکن اســت همـین تـاثیر را داشته بـاشد.
۷ – تشویق کنیـد، جـایزه بدهـید: یک خوراکی (حتی یک ذرت بو داده ) را بـا کمک کـودک خود انتخـاب کنیـد و سپس آن را به اندازه های مناسب در داخل کیسه های پلاســتیکی تمـیز بریزید.
کـودک هنگامـی جـایزه را مـی برد که تمام غذا بـا مقدار معینی از آن را که قبلا روی آن توافق شده اســت ، بخورد.
۸ – همراه کـودک ، ساختمان سازی کنیـد: در ازای هر لقمه ای از صـبـحانه که کـودک شما مـی خورد، به او یک تکه ساختمان اسبـاب بـازی بدهـید.
هنگامـی که کـودک صـبـحانه اش را خورد، مـی تواند از این تکه ها برای ساختن یک قلعه اســتفاده کند یا این که اگر کـودک دوست دارد، اجـازه دهـید که موقع صرف صـبـحانه تکه تکه ، قلعه را بسازد.
۹ – هم غذا، هم نقاشـی: به کـودک اجـازه دهـید هر بـار که یک لقمه غذا مـی خورد، بـا ماژیک روی یک تکه کاغذ بکشد.
او را تشویق کنیـد در حالی که غذایش را مـی خورد، یک منظره را تمام کند.
روی یک تکه کاغذ، منظره خورشـید بکشد و بـا هر لقمه ، یک شعاع نورانی به خورشـید اضافه کنیـد. اگر این عمل را به صورت پیوسته انجـام دهـید، مـی توانید هر روز شعاعهای بیشتری را به خورشـید اضافه کنیـد و هنگامـی که خورشـید بسیار تـابـان شد، کـودک شما یک جـایزه مانند رفتن به پارک را خواهد برد.
۱۰ – زمان بگیرید: برای این که به کـودکانی که کند غذا مـی خورند انگیزه بدهـید، ساعت را روی زمانی که کـودک بـاید صـبـحانه اش را تمام کند، تنظیم کنیـد و او را برانگیزید که پیش از به صدا درآمدن زنگ ، صـبـحانه اش را تمام کند.
سپس بتدریج زمان را کوتـاهتر کنیـد و برای این منظور هر روز یک تـا ۲دقیقه زمان را کوتـاهتر کنیـد تـا این که به یک زمان پذیرفتنی برای تمام کردن صـبـحانه دست پیدا کنیـد.
۱۱_یک کار جـالب دیگر این اســت که درست کردن صـبـحانه را به همراه کـودکتـان انجـام دهـید و این کار را برای او به یک ماجرای بـامزه تبدیل کنیـد. به این ترتیب کـودکان عادات غذایی صحیحی را کسب کرده و در طول عمرشان ادامه مـیدهند. حتی اگر صـبـحها وقت این کار را ندارید، شبها مـیز صـبـحانه را بچینید. وقتی کـودک شروع به خوردن صـبـحانه مـیکند، گرسنگی هنگام شام او و مقدار غذایی که در شب مـیخورد کم شده و بعد از حدود دو هفته صـبـحانه تبدیل به یک وعده غذایی مـیشود که کـودک قبل از آن احساس گرسنگی مـیکند و از خوردن آن لذت مـیبرد.
صبحانه را برای کودکان جذاب و دلنشین تزئین کنید.
یکی از مواردی که بسیار به آن اشاره شده و خـانودههای زیادی بـا آن مواجه هستند، روش اشتبـاه و نادرست زندگی بیشتر خـانوادههاســت. در بیشتر خـانوادهها تعطیلات و ایام تـابستـانی مساوی بـا بی برنامگی اســت و همه اعضای خـانواده این بی برنامگی را دوست دارند و حتی از آن اســتقبـال مـیکنند. این که شبها هر وقت دوست دارند بخوابند و صـبـح هر وقت دوست دارند بیدار شوند و به جـای صـبـحانه، ناهار بخورند، بـاعث مـیشود تـا برنامه و تنظیم کار کـودک به هم بریزد و بر اثر این موضوع کـودک دیگر مـیلی برای خوردن صـبـحانه ندارد.
عدهای از والدین هستند که به شدت از این موضوع اظهار نگرانی مـیکنند، ولی بعد از این که روشها را از آنها مـیپرسیم، مـیبینیم اشتبـاه از سمت خود والدین اســت. یعنی بـا صـبـحانههای عجیب و حجم آور مـیخواهند کـودکشان را چاق کنند و یا اصرار دارند که کـودکشان بیش از حد صـبـحانه بخورد تـا در طول روز توانایی جنب و جوش را داشته بـاشد. هـیچ وقت به این موضوع فکر نکنیـد که کـودک شما حتما بـاید چاق بـاشد،
بلکه هر کـودکی بـاید بـا توجه به قد و ظاهر فیزیکیاش رشد کند و چاق شود. هرگز بـا دادن صـبـحانههای حجمآور مثل کله پاچه و یا این موارد سعی نکنیـد کـودک خود را به این صورت سیر کنیـد، بلکه بدانید زور کردن در این زمـینه اصلا جواب نمـیدهد.
صبحانه کامل و مقوی برای کودکان بسیار پر اهمیت است.
نکته ای در مورد صـبـحانه کـودکتـان:
توقع نداشته بـاشـید کـودکی که ساعت ۱۲ شب مـیخوابد و تـا ۱۱ ظهر فردا خواب اســت بتواند صـبـحانه کاملی را مـیل کند و رضایت شما را جلب کنیـد. سعی کنیـد به این موضوع بیشتر اهمـیت دهـید و کـودک را زودتر به رختخواب بفرستید تـا صـبـح زودتر و آمادهتر از خواب بیدار شود.